By Belkorpus Сяргей Ціханоўскі пасля пяці гадоў турмы, ШІЗА і адзіночак, нечакана выходзіць на волю і з першага дня пачынае рабіць серыю гучных заяваў, адна з апошніх з якіх:
– збірае каманду;
– абяцае першы ўдар па рэжыме праз 3 тыдні;
– просіць 200 000 еўра;
– анансуе паездкі і публічную актыўнасць у ЕС, ЗША і Канадзе.
Ну, па-першае, з’яўленне Сяргея выклікала вельмі гучны рэзананс…
А па-другое, узнікаюць нязручныя, але крытычна важныя пытанні.
1. Усім варта вельмі ўважліва паставіцца да фізічнага і псіхічнага стану Ціханоўскага. Паводле сусветных даследаванняў, знаходжанне больш за 15 сутак у адзіночнай камеры ўжо лічыцца катаваннем.
На падставе мноства медыцынскіх прац (невялікую частку артыкулаў я прыклаў вышэй), прызнаных сусветных аўтарытэтаў, праведзеных сотняў тысяч даследаванняў з вязнямі, можна сцвярджаць наступнае:
– У Ціханоўскага за 5 гадоў калоніі, ШІЗА і адзіночак гарантавана маюцца цяжкія посттраўматычныя наступствы;
– парушэнні сну, трывожныя расстройствы, рэзкія перапады настрою;
– дэпрэсія, псіхоз, параноя, змярканне мыслення, пагаршэнне канцэнтрацыі і памяці, магчыма самапашкоджанне і суіцыдальныя праявы;
– фізічнае знясіленне, высокі рызыка гіпертаніі, бяссонніцы і кагнітыўнага дыскамфорту.
– Сіндром SHU (спецыяльнай камеры) – псіхіятр Стюарт Грасіян апісвае гіперрэактыўнасць на стымулы, глюкі, панічныя атакі, тэндэнцыю да страты кантролю, верагоднасць суіцыду да 24 %. Трывожныя, дэпрэсіўныя, агрэсіўныя і псіхатычныя сімптомы, страта сацыяльных навыкаў.
Пяць гадоў у такіх умовах – гэта гарантаваная траўма з сур’ёзнымі псіхалагічнымі наступствамі.
Чалавек пасля доўгага адзіночнага зняволення не здольны адразу прыступіць да актыўнай публічнай працы без неабходнай псіхалагічнай рэабілітацыі, дапамогі спецыялістаў і адаптацыі. Занадта рэзкае ўключэнне ў актыўную палітыку, на мой погляд, гэта або самаразбурэнне і ненармальныя паводзіны, або падрыхтаваны сцэнар звонку, калі дадзены псіхічны стан і грамадская ўвага ў выглядзе нейкай ахвярнасці наўмысна выпіхваюцца наперад, каб схаваць рэальныя працэсы.
Блізкаму атачэнню Сяргея варта было б разглядаць яго не як актыўнага лідара, гатовага адразу ісці ў бой, а абмежавацца серыяй інтэрв’ю, адсунуць назад, увесці ў курс таго, што адбывалася за апошнія 5 гадоў, падтрымаць і захаваць яго здароўе. Чаму гэта важна зразумець?
– Таму што актыўнасць адразу пасля вызвалення без доўгай рэабілітацыі – гэта ненармальна.
– Таму што, скажу прама, рэжым можа выкарыстоўваць фігуру Ціханоўскага, каб дэстабілізаваць эміграцыю праз кіраваную “бурную актыўнасць” з эфектам хаосу, або само атачэнне Святланы Ціханоўскай будзе выкарыстоўваць недаінфармаванасць і прамалінейнасць Ціханоўскага, каб выставіць яго ў самым непрывабным святле і проста тупа зліць як патэнцыйнага канкурэнта за рэсурсы. Пераглядаючы выступленні Сяргея цяпер і параўноўваючы іх з мітынгамі 2020 года, я не ўбачыў істотнай розніцы.
Усё тыя ж:
– харызматычны тон,
– лозунгі ў стылі “я зламаю рэжым”,
– стаўка на YouTube, прамую гаворку, энергетыку,
– шмат слоў і ніякай канкрэтыкі. Паводзіны Ціханоўскага выглядаюць адарванымі ад рэальнасці, ён дзейнічае паводле нявыразнага шаблону 2020 года. Мне хочацца зразумець, што значыць “збірае каманду”?
– Хто ўвойдзе ў каманду?
– На якіх падставах?
– Які прававы статус?
– які будзе статут, арганізацыйная структура, сістэма прыняцця рашэнняў?
– Якія крыніцы фінансавання? А галоўнае
— НАВОШТА? НАВОШТА ствараць “новую” палітычную структуру, паралельную Офісу Ціханоўскай, НАУ Латушкі, КС, ОПК, BYSOL, ABBA і інш., калі можна на правах “нібыта” лідара паспрабаваць аб’яднаць увесь, назапашаны за 5 гадоў пратэставы патэнцыял і рэсурсы дзеля адной агульнай справы?
І ў мяне пытанне толькі адно: гэта кансалідацыя ўсіх сіл ці чарговая спроба падзелу?