Знакавай для мяне сталі дзьве сустрэчы за некалькі месяцаў да паўнамаштабнай вайны.Першая адбылася з…
09.10.2025Клачко Аляксандр Кусь
Знакавай для мяне сталі дзьве сустрэчы за некалькі месяцаў да паўнамаштабнай вайны.
Першая адбылася з Томасам Венцлавам у беларускім замку Натальлі Калегавай у Вільні. 25 лістапада 2021 года літоўскі дэсідэнт савецкіх часоў зладзіў мерапрыемства на якім распавёў пра вехі барацьбы за незалежнасьць Літоўскай рэспублікі ў 20 стагоддзі.
Як нам усім вядома, Літва здолела не толькі аднавіць, але на 22 гады і захаваць адноўленую незалежнасьць. Вельмі адгукнуўся мне боль Томаса Венцлавы, як літоўца, за, цытую яго: “Мне было сорамна, што ў 1940 годзе Літва была акупавана Чырвонай арміяй без адзінага стрэла. Нават адзін стрэл, хай і ў паветра, але ў бок ворага, не засмучаў бы мяне так, як ягоная адсутнасьць. Хаця я чуў ад свайго сябра, што ягоны бацька нават браў стрэльбу і рыў на ўскрайку сваёй вескі акоп.”
Скончыў Томас Венцлава свій аповед падзеямі пачатку 1990-х гадоў: барацьбой за свабоду ля Віленскай тэлевежы і супрацівам літоўскіх памежнікаў, якія ў выніку былі забітыя падчас яго расейцамі.
У канцы я задаў пытаньне. Пытаньне, адказ на якое я шукаю штодня: “Што вы параіце беларусам сёньня, каб вярнуцца вольнымі беларусамі ў вольную Беларусь?” (Так дыпламатычна я называю вызваленьне Беларусі ад нелегітымнага антыбеларускага рэжыма лукашэнкі і гібрыднай акупацыі Беларусі масквой).
“Змагацца за незалежнасьць адносна безпаспяхова можна дзесяцігоддзямі (тут ён прывёў прыклад узброенага і дысідэнтскага супраціву пасляваенных гадоў у Літве і барацьбу за незалежнасьць палякаў). Але сапраўдная незалежнасьць здабываецца тады, калі гегемон, які адабраў вашу незалежнасьць, слабее (тут ён прывёў прыклад аслабеўшых падчас першай сусветнай вайны Расейскай і Германскай імперый і 1991 год, калі расейская імперыя ў форме савецкага саюза аслабла эканамічна і палітычна, што дазволіла акупаваным рэспублікам зноў здабыць незалежнасьць)”, – адказ Томаса Венцлавы супадаў з маімі адчуваньнямі на той момант. Але ён першы агарнуў мае адчуваньні ў моўную фармулёўку.
Першая адбылася з Томасам Венцлавам у беларускім замку Натальлі Калегавай у Вільні. 25 лістапада 2021 года літоўскі дэсідэнт савецкіх часоў зладзіў мерапрыемства на якім распавёў пра вехі барацьбы за незалежнасьць Літоўскай рэспублікі ў 20 стагоддзі.
Як нам усім вядома, Літва здолела не толькі аднавіць, але на 22 гады і захаваць адноўленую незалежнасьць. Вельмі адгукнуўся мне боль Томаса Венцлавы, як літоўца, за, цытую яго: “Мне было сорамна, што ў 1940 годзе Літва была акупавана Чырвонай арміяй без адзінага стрэла. Нават адзін стрэл, хай і ў паветра, але ў бок ворага, не засмучаў бы мяне так, як ягоная адсутнасьць. Хаця я чуў ад свайго сябра, што ягоны бацька нават браў стрэльбу і рыў на ўскрайку сваёй вескі акоп.”
Скончыў Томас Венцлава свій аповед падзеямі пачатку 1990-х гадоў: барацьбой за свабоду ля Віленскай тэлевежы і супрацівам літоўскіх памежнікаў, якія ў выніку былі забітыя падчас яго расейцамі.
У канцы я задаў пытаньне. Пытаньне, адказ на якое я шукаю штодня: “Што вы параіце беларусам сёньня, каб вярнуцца вольнымі беларусамі ў вольную Беларусь?” (Так дыпламатычна я называю вызваленьне Беларусі ад нелегітымнага антыбеларускага рэжыма лукашэнкі і гібрыднай акупацыі Беларусі масквой).
“Змагацца за незалежнасьць адносна безпаспяхова можна дзесяцігоддзямі (тут ён прывёў прыклад узброенага і дысідэнтскага супраціву пасляваенных гадоў у Літве і барацьбу за незалежнасьць палякаў). Але сапраўдная незалежнасьць здабываецца тады, калі гегемон, які адабраў вашу незалежнасьць, слабее (тут ён прывёў прыклад аслабеўшых падчас першай сусветнай вайны Расейскай і Германскай імперый і 1991 год, калі расейская імперыя ў форме савецкага саюза аслабла эканамічна і палітычна, што дазволіла акупаваным рэспублікам зноў здабыць незалежнасьць)”, – адказ Томаса Венцлавы супадаў з маімі адчуваньнямі на той момант. Але ён першы агарнуў мае адчуваньні ў моўную фармулёўку.