By Belkorpus Гісторыя свята бярэ свой пачатак у падзеях, падрабязна апісаных у кнізе “Дзеі святых Апосталаў”. На 50-ы дзень пасля Уваскрасення Ісуса Хрыста (і на 10-ы дзень пасля Яго Узнясення), калі апосталы і Маці Божая знаходзіліся ў малітоўным яднанні ў Сіёнскай святліцы ў Ерусаліме, адбыўся цуд. Як і абяцаў Збаўца, на іх сышоў Святы Дух у выглядзе языкоў полымя.
Гэтая падзея цалкам перамяніла апосталаў: напоўненыя Боскай ласкай, яны атрымалі асаблівыя дары, у тым ліку дар прамаўляць на розных мовах (гласалалія), каб несці Добрую Вестку народам свету. Адразу пасля гэтага апостал Пётр прамовіў сваю першую пропаведзь, пасля якой каля трох тысяч чалавек прынялі хрост. Такім чынам, у гэты дзень была ўтворана першая хрысціянская супольнасць – Царква Хрыстова.
Само святкаванне на 50-ы дзень мае і старазапаветны правобраз. Менавіта ў гэты дзень старажытныя ізраільцяне адзначалі свята Пяцідзясятніцы (Шавуот), якое было прысвечана дараванню Богам Майсею Сінайскага закону. Калі на Сінаі людзі атрымалі каменныя скрыжалі з дзесяццю запаведзямі, то ў дзень хрысціянскай Пяцідзесятніцы сам Дух Святы напісаў Божы закон ужо не на камянях, а ў сэрцах вучняў Хрыста.
Святкаванне Пяцідзясятніцы мае апостальскае паходжанне і згадваецца ўжо ў I ст. Аднак афіцыйнае ўстанаўленне свята ў хрысціянскім календары адбылося пазней. Да канца IV ст. яно стала агульнапрызнаным і паўсюдным. Вялікі ўклад у фармуляванне дагмату аб Святой Тройцы і, адпаведна, у развіццё свята зрабілі Айцы Царквы, такія як свяціцелі Васіль Вялікі, Рыгор Багаслоў і Ян Залатавусны. Менавіта яны канчаткова замацавалі разуменне Бога як адзінага па сутнасці, але траічнага ў Асобах – Айца, Сына і Святога Духа.
Таму свята мае падвойную назву: Пяцідзесятніца адзначае гістарычную падзею Зыходу Святога Духа, а Дзень Святой Тройцы (які непасрэдна святкуецца ў нядзелю) падкрэслівае дагматычны аспект – адкрыццё свету паўнаты Боства і таямніцы Трыадзінага Бога.
Набажэнствы на Тройцу адрозніваюцца асаблівай урачыстасцю. Святары апранаюцца ў зялёнае аблачэнне, якое сімвалізуе жыватворчую і абнаўляльную сілу Святога Духа. Храмы таксама ўпрыгожваюцца зелянінай як сімвалам жыцця і абнаўлення.
Адразу пасля Літургіі ў нядзелю служыцца Вялікая Вячэрня, падчас якой упершыню пасля Вялікадня чытаюцца тры асаблівыя каленнапрэклонныя малітвы. Вернікі на каленях моляцца аб дараванні ім Духа Святога, аб умацаванні ў веры і аб спачыне ўсіх спачылых. Гэтыя малітвы, складзеныя свяціцелем Васілём Вялікім, з’яўляюцца адной з самых кранальных і глыбокіх частак святочнага богаслужэння.
Наступны дзень, панядзелак, прысвечаны непасрэдна ўшанаванню Трэцяй Асобы Тройцы і называецца Днём Святога Духа.