11 лістапада – памяць св. Тэадора Студыта (759–826)Тэадор Студыт быў паслядоўным і прынцыповым прых…
Тэадор Студыт быў паслядоўным і прынцыповым прыхільнікам першынства Рымскага Папы ў пытаннях веры. Гэта ярка выявілася падчас двух канфліктаў:
Супрацьстаянне іконаборству: Калі візантыйскія імператары-іканаборцы аднавілі ганенні на ўшанаванне ікон, Тэадор, знаходзячыся ў ссылцы, актыўна шукаў падтрымкі ў Папы. Ён накіроўваў у Рым шматлікія лісты, у якіх:
Адкрыта прызнаваў вышэйшы аўтарытэт Папы як “першага сярод біскупаў” і “каменя, на якім стаіць Царква”.
Заклікаў Рымскага біскупа выступіць суддзёй у спрэчцы і асудзіць ерась іканаборства, што Папы і рабілі.
Бачыў у Папе апору для абароны праваслаўя ад умяшання свецкай улады.
Справа аб разводзе імператара: Тэадор публічна асудзіў чацвёрты шлюб імператара Канстанціна VI як супярэчны царкоўным канонам. У гэтай спрэчцы ён таксама апеляваў да аўтарытэту Рымскага Пасаду, лічачы, што толькі Папа мае права выносіць канчатковае рашэнне па такім складаным пытанні.
Для Тэадора вернасць Рыму была не палітычным разлікам, а вынікам вернасці праўдзівай веры і царкоўнаму парадку.
Тэадор Студыт аказаў вялікі ўплыў на фарміраванне таго, што сёння вядома як візантыйскі абрад, у двух ключавых аспектах:
Устаў Студыйскага манастыра: Стаўшы ігуменам Студыйскага манастыра ў Канстанцінопалі, Тэадор рэфармаваў манаскае жыццё. Ён стварыў строгі і дэталізаваны тыпікон (устаў), які рэгуляваў усё жыццё манахаў з моманту абуджэння да адыходу да сну. Гэты ўстаў рабіў асаблівы акцэнт на:
Саборнае богаслужэнне: Доўгія і ўрачыстыя службы па выразным распарадку сталі цэнтральным элементам жыцця манастыра.
Чыннасць і прыгажосць абраду: Ён увёў строгі парадак правядзення службаў, развіў практыку царкоўных спеваў (уключаючы антыфонныя спевы) і дэталёва прапісаў абрадавыя дзеянні.
Уплыў на Усходнія Цэрквы: Студыйскі ўстаў, дзякуючы сваёй прадуманасці і духоўнай глыбіні, стаў узорам для многіх манастыроў па ўсёй Візантыйскай імперыі. Пазней на Русі яго перанялі пачэсныя Тэадосій Пячэрскі і Сергій Раданежскі. Хоць пасля ў большасці цэркваў яго выцесніў пазнейшы Ерусалімскі ўстаў, студыйскія традыцыі аказалі вырашальны ўплыў на фарміраванне структуры і эстэтыкі візантыйскага богаслужэння ў цэлым.
Святы Тэадор Студыт спалучаў у сабе цвёрдую прыхільнасць да сусветнага адзінства Царквы пад главенствам Рымскага біскупа і выдатныя арганізатарскія здольнасці, якія дазволілі яму сістэматызаваць і ўзвысіць літургічнае жыццё, заклаўшы фундамент класічнага візантыйскага абраду.