Што варта ведаць пра Барбарэум: духоўную кузню, якая фарміравала эліту грэка-католікаўКанец XVIII ст…
Канец XVIII стагоддзя. Вена — сталіца Аўстрыйскай імперыі, горад, які дыхае музыкай Моцарта і рэформамі Марыі-Тэрэзіі. Менавіта тут, у сэрцы імперыі, узнікае Барбарэум — духоўная семінарыя, якая змяніла лёс сотняў маладых украінцаў, харватаў, славакаў, румынаў, сербаў. Гэта — прастора, дзе фармаваліся будучыя святары, епіскапы, навукоўцы і лідары Царквы. Гэта — адукацыйны цэнтр, які спалучаў багаслоўскую традыцыю з еўрапейскай навукай, адчыняючы дзверы ў новы свет.
У 2025 годзе спаўняецца 250 гадоў з дня заснавання Барбарэума — першай генеральнай грэка-каталіцкай духоўнай семінарыі ў Вене. Гэты юбілей падкрэслівае культурнае і духоўнае значэнне ўстановы, якая стала сімвалам імкнення забяспечыць духавенству якасную адукацыю.
Семінарыю заснавала імператрыца Марыя-Тэрэзія 7 кастрычніка 1775 года для падрыхтоўкі святароў усходніх каталіцкіх епархій: украінцаў, харватаў, сербаў і румынаў, якія пражывалі на тэрыторыі Аўстрыйскай манархіі, з мэтай пашырэння Берасцейскай уніі (1596). Афіцыйная назва ўстановы — Regium generale Seminarium Graeco-Catholicum Viennae ad Sanctam Barbaram (Каралеўская грэка-каталіцкая генеральная семінарыя ў Вене пры царкве Святой Барбары). Скарочана яе называлі «Барбарэум» — ад храма Святой Барбары, які імператрыца перадала для патрэб грэка-католікаў. Назва паходзіць ад лацінскага Barbara (Барбара) і канчатка -eum, што азначала месца, звязанае з пэўнай асобай ці з’явай. Так, «Барбарэум» літаральна азначае «месца Святой Барбары» або «семінарыя пры царкве Святой Барбары».
Патрэба ў такой навучальнай установе была абгрунтавана ўрадавым дэкрэтам ад 7 кастрычніка 1775 года: «Каб падтрымаць надзвычай важную справу адзінства паміж грэка-ўніятамі і неўніятамі, поспех якой залежыць ад належнай адукацыі ўніяцкага духавенства, я вырашыла заснаваць тут семінарыю для ўніяцкага кліру. Гэта дасць магчымасць маладым святарам атрымаць ва ўніверсітэце неабходныя веды найбольш поўна і найбольш эфектыўна».
Статут Генеральнай семінарыі быў складзены па ўзоры Грэчаскага каледжа Оксфардскага ўніверсітэта. Марыя-Тэрэзія пакінула за сабой і сваімі пераемнікамі права ўносіць у яго змены. Першую Літургію ў царкве Святой Барбары 15 кастрычніка 1776 года адслужыў епіскап Мукачаўскі Мануіл Бачынскі ў прысутнасці імператрыцы.
Жыццё студэнтаў Барбарэума вядома дзякуючы імянному спісу за 1776–1783 гады. Першы набор 1775 года складаўся з 16 студэнтаў з розных дыяцэзій: Мукачаўскай, Львоўскай, Крыжавецкай і дыяцэзіі Вялікага Варада (цяпер — г. Арадзя, Румынія).
Студэнты прыбывалі з розных епархій, якія ахоплівалі сучасныя тэрыторыі Украіны, Славакіі, Венгрыі, Харватыі і Сербіі: Мукачаўскай, Пярэмышльскай, Львоўскай, Крыжавецкай, а таксама Ордэну базыльянаў. Для многіх гэта было першае падарожжа за межы роднага краю і шанец атрымаць адукацыю еўрапейскага ўзроўню.
Дзякуючы ім грэка-каталіцкае духавенства атрымлівала сучасныя веды, а гісторыя Царквы стала часткай