By Belkorpus Заўтра, 15 чэрвеня 2025 г., Царква адзначае адно з важных святаў – Нядзелю Усіх святых. Гэты дзень завяршае кола святаў, звязаных з Пасхай і Зыходам Святога Духа, і адначасова адкрывае глыбокі багаслоўскі сэнс усяго хрысціянскага шляху.
Ушанаванне ўсіх святых разам мае старажытныя карані. Першыя згадкі пра такое свята адносяцца да IV ст. ва ўсходняй частцы Рымскай імперыі. Св. Ян Залатавусны, архіепіскап Канстанцінопальскі, ужо ў той час прамаўляў пропаведзі ў гонар “усіх святых, якія пацярпелі ва ўсім свеце”. Першапачаткова гэты дзень быў прысвечаны пераважна мучанікам, якія аддалі сваё жыццё за веру, але з часам яго сэнс пашырыўся.
Канчаткова ў візантыйскім календары свята замацавалася ў IX ст. Імператар Леў VI Мудры (886–912) пабудаваў у Канстанцінопалі велічны храм у імя Усіх святых. Ён хацеў прысвяціць яго сваёй жонцы, імператрыцы Феафаніі, якую шанаваў за яе пабожнасць, але Царква не дазволіла гэтага зрабіць да яе кананізацыі. Тады імператар прысвяціў храм усім святым, каб, калі яго жонка будзе прызнана святой, яна таксама ўшаноўвалася разам з імі. Менавіта з таго часу святкаванне ў 1-ю нядзелю пасля Пяцідзясятніцы стала агульнапрынятым у візантыйскім абрадзе.
Размяшчэнне свята ў царкоўным календары мае глыбокае сімвалічнае значэнне. У дзень Пяцідзясятніцы (Сёмухі) Царква святкуе Зыход Святога Духа на апосталаў. Гэта падзея лічыцца днём нараджэння Царквы. Лагічным працягам з’яўляецца паказ плёну дзеяння Святога Духа ў свеце. І гэты плён – святыя.
Святасць як плён Святога Духа. Нядзеля ўсіх святых наглядна дэманструе, што Святы Дух, Які сышоў на апосталаў, не застаўся бяздзейным. Яго ласка ператварала звычайных людзей – рыбакоў, мытнікаў, воінаў, вучоных, простых вернікаў – у герояў духу. Святыя – гэта людзі, якія ў поўнай меры адгукнуліся на заклік Бога і дазволілі ласцы дзейнічаць у сваім жыцці.
Ушанаванне невядомых падзвіжнікаў. Царква ўспамінае не толькі афіцыйна кананізаваных святых, чые імёны мы ведаем з календара. Гэта дзень памяці незлічонага мноства праведнікаў, мучанікаў, вызнаўцаў і падзвіжнікаў, чые імёны вядомыя толькі Богу. Гэта свята падкрэслівае, што святасць дасягальная для кожнага, незалежна ад сацыяльнага статусу, эпохі ці нацыянальнасці.
Святасць як мэта жыцця кожнага хрысціяніна. Ушаноўваючы “вялікае воблака сведкаў” (паводле Паслання да Яўрэяў, 12:1), Царква заклікае кожнага верніка задумацца пра сваё ўласнае пакліканне да святасці. Прыклад святых паказвае, што з Божай дапамогай можна пераадолець чалавечую слабасць і дасягнуць духоўнай дасканаласці.
Адзінства Царквы Нябеснай і зямной. У гэты дзень асабліва адчуваецца еднасць паміж Царквой, якая змагаецца на зямлі (“Царква ваюючая”), і Царквой, якая перамагла і знаходзіцца ў славе з Богам на нябёсах (“Царква пераможная”). Святыя з’яўляюцца нашымі малітоўнымі заступнікамі і прыкладам для пераймання.
Гэта свята трыумфу веры, надзеі і любові, якое натхняе сучасных хрысціян на ўласны духоўны подз віг, нагадваючы, што шлях да святасці адкрыты для кожнага, хто ідзе за Хрыстом.