By Belkorpus Нікея, Малая Азія (сучасны Ізнік, Турцыя) – 20 мая 325 года ўвайшло ў гісторыю як дата адкрыцця Першага Усяленскага Сабору, таксама вядомага як Першы Нікейскі Сабор. Сёння, праз 17 стагоддзяў, хрысціянскі свет узгадвае гэтую падзею, якая мела вырашальнае значэнне для фарміравання дактрыны і структуры Царквы.
Сабор быў скліканы рымскім імператарам Канстанцінам Вялікім у перыяд вострых багаслоўскіх спрэчак, якія пагражалі адзінству хрысціянства, што нядаўна атрымала свабоду пасля ганенняў. Галоўнай прычынай склікання стала так званая “арыянская спрэчка”, выкліканая вучэннем александрыйскага прэсвітара Арыя. Ён сцвярджаў, што Сын Божы, Ісус Хрыстос, не адзінасутны Богу Айцу, а з’яўляецца Яго найвышэйшым тварэннем. Гэтае вучэнне падрывала асновы хрысціянскай веры ў Боскую Тройцу.
Асноўныя рашэнні і значэнне Сабора:
На Першым Нікейскім Саборы прысутнічала каля 318 епіскапаў з розных частак Рымскай імперыі, а таксама прадстаўнікі з тэрыторый па-за яе межамі. Пасля працяглых дыскусій Сабор прыняў шэраг ключавых рашэнняў:
Асуджэнне арыянства: Вучэнне Арыя было прызнана ерассю. Сабор сцвердзіў, што Сын Божы з’яўляецца “адзінасутным (грэч. ὁμοούσιος) Айцу”, што азначае, што Ён мае тую ж самую Боскую сутнасць, што і Айцец, і не з’яўляецца тварэннем.
Прыняцце Нікейскага Сімвала веры: Каб дакладна сфармуляваць асноўныя дагматы хрысціянства і супрацьпаставіць іх арыянству, быў прыняты першы Нікейскі Сімвал веры. Гэты Сімвал, пазней дапоўнены на Другім Усяленскім Саборы ў Канстанцінопалі (381 г.), стаў фундаментальным вызнаннем веры для пераважнай большасці хрысціянскіх цэркваў і да сённяшняга дня з’яўляецца неад’емнай часткай літургічнага жыцця.
Вызначэнне даты святкавання Вялікадня: Сабор усталяваў адзіныя правілы для вызначэння даты святкавання Вялікадня (Пасхі), каб усе хрысціяне адзначалі гэтае найважнейшае свята адначасова. Было вырашана святкаваць Вялікдзень у першую нядзелю пасля першай поўні, якая наступае пасля веснавога раўнадзенства.
Прыняцце канонаў: Было прынята 20 канонаў (царкоўных правілаў), якія рэгулявалі розныя аспекты царкоўнага жыцця, дысцыпліны, іерархіі і пасвячэння.
Першы Нікейскі Сабор стаў паваротным момантам у гісторыі хрысціянства. Яго рашэнні не толькі спынілі пашырэнне арыянства (хоць барацьба з ім працягвалася яшчэ некалькі дзесяцігоддзяў), але і заклалі дагматычныя асновы для далейшага развіцця хрысціянскай тэалогіі. Нікейскі Сімвал веры стаў знакам адзінства для хрысціян розных культур і традыцый.
Сабор таксама прадэманстраваў важнасць саборнасці – прыняцця рашэнняў шляхам агульнага абмеркавання і згоды прадстаўнікоў Царквы – як спосабу вырашэння дактрынальных і дысцыплінарных пытанняў. Гэтая мадэль стала ўзорам для наступных Усяленскіх Сабораў.
Юбілей Першага Нікейскага Сабора – гэта нагода для роздуму над актуальнасцю яго спадчыны ў сучасным свеце, над пытаннямі адзінства хрысціян, захавання веры і ролі Царквы ў грамадстве. Гэта напамін пра тое, што пошук ісціны і імкненне да