2 чэрвеня 1573 года шляхта Рэчы Паспалітай зрабіла хітрую стаўку: перад тым, як пускаць чарговага караля на трон, вырашыла падстрахавацца. Генрых Валезі — француз з амбіцыямі, але без паняцця, куды трапіў — мусіў падпісаць Генрыхавы артыкулы.
Паводле гэтых “умоваў выкарыстання караля”, шляхта:
– атрымлівала права выбіраць манарха,
– магла не падпарадкоўвацца, калі той парушыць правы,
– і наогул — кароль больш выглядаў як старшыня клуба, а не абсалютны ўладар.
Упершыню на гэтай зямлі ўлада стала кантраляванай “знізу”, і хоць шляхта была ўсяго 10% насельніцтва, яна задала тон для далейшай палітычнай традыцыі.