By Belkorpus Святыя роўнаапостальныя імператар Канстанцін і маці яго царыца Алена займаюць асаблівае месца ў гісторыі хрысціянства. Іх дзейнасць карэнным чынам змяніла становішча царквы ў Рымскай імперыі, ператварыўшы яе з ганімай рэлігіі ў дзяржаўную.
Канстанцін Вялікі (каля 272 – 337 гг.) увайшоў у гісторыю як першы рымскі імператар, які прыняў хрысціянства. Яго ключавым рашэннем стаў Міланскі эдыкт 313 года, які дараваў свабоду веравызнання ўсім жыхарам імперыі, у тым ліку і хрысціянам. Гэты дакумент паклаў канец стагоддзям жорсткіх ганенняў і дазволіў хрысціянству свабодна распаўсюджвацца.
Канстанцін актыўна падтрымліваў Царкву: склікаў Першы Нікейскі (Сусветны) Сабор у 325 годзе, на якім былі зацверджаны асноўныя дагматы хрысціянскай веры, будаваў храмы, вяртаў царкоўную маёмасць. Ён таксама перанёс сталіцу імперыі ў Візантый, перайменаваўшы яго ў Канстанцінопаль, які стаў новым цэнтрам хрысціянскай культуры. Лічыцца, што перад вырашальнай бітвай за Рым у 312 годзе Канстанцін убачыў у небе знаменне крыжа з надпісам “Гэтым пераможаш” (“Сим победиши”), што ўмацавала яго рашучасць падтрымаць хрысціян.
Святая Алена (каля 250 – 330 гг.), маці імператара Канстанціна, была глыбока веруючай хрысціянкай і адыграла значную ролю ў распаўсюджванні веры. Яна вядомая найперш сваім паломніцтвам у Ерусалім, падчас якога, паводле царкоўнага падання, цудоўным чынам быў знойдзены Жыватворчы Крыж Гасподні, а таксама іншыя рэліквіі, звязаныя з зямным жыццём Ісуса Хрыста. Святая Алена таксама спрыяла будаўніцтву шматлікіх храмаў на Святой Зямлі, у тым ліку на месцы Раства і Уваскрасення Хрыстова.
Святыя Канстанцін і Алена шануюцца хрысціянскімі цэрквамі як роўнаапостальныя, што падкрэслівае велізарны ўклад у распаўсюджванне і ўмацаванне хрысціянскай веры, супастаўны з дзейнасцю святых апосталаў. Іх памяць ушаноўваецца 21 мая. У іх гонар асвечаны шматлікія храмы і манастыры па ўсім свеце. Іх вобразы часта сустракаюцца ў іканапісе, дзе яны традыцыйна выяўляюцца разам, трымаючы Крыж Гасподні.
Дзейнасць святых Канстанціна і Алены стала паваротным момантам у гісторыі хрысціянства, заклаўшы падмурак для яго далейшага развіцця і ператварэння ў адну з вядучых сусветных рэлігій.