9 сакавіка (25 лютага) 1838 г. памёр Язафат Булгак — апошні ўніяцкі мітрапаліт Язафат Булгак (1750—…

9 сакавіка (25 лютага) 1838 г. памёр Язафат Булгак — апошні ўніяцкі мітрапаліт

Язафат Булгак (1750—1838) — апошні мітрапаліт Кіеўскі, Галіцкі і ўсёй Русі Уніяцкай Царквы перад яе ліквідацыяй у Расійскай імперыі. Ён стаў адной з ключавых фігур у гісторыі Грэка-Каталіцкай Царквы на беларускіх і ўкраінскіх землях у к. XVIII — п. п. XIX ст.

Язафат Булгак нарадзіўся ў 1750 г. у шляхецкай сям’і на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У маладыя гады ён далучыўся да базыльянскага ордэна, які быў адной з асноватворных структур Уніяцкай Царквы. Атрымаў добрую адукацыю і хутка праявіў сябе як здольны царкоўны дзеяч.

У 1788 г. ён быў прызначаны архімандрытам Быценьскага манастыра, аднаго з найважнейшых цэнтраў уніяцтва ў Беларусі. У 1790 г. стаў Полацкім архіепіскапам, што было адной з самых уплывовых пасадаў ва Уніяцкай Царкве.

У 1817 г. Язафат Булгак быў прызначаны мітрапалітам Кіеўскім, Галіцкім і ўсёй Русі, фактычна стаўшы кіраўніком усёй Уніяцкай Царквы ў Расійскай імперыі. Аднак яго дзейнасць праходзіла ў складаныя часы: пасля падзелаў Рэчы Паспалітай большая частка ўніяцкіх тэрыторый апынулася пад уладай Расіі, дзе афіцыйнай Царквой быў праваслаўны Сінод.

Нягледзячы на ціск, Булгак імкнуўся захоўваць уніяцтва. Яму даводзілася балансаваць паміж лаяльнасцю да расійскіх уладаў і абаронай уніяцкай традыцыі. Ён падтрымліваў базыльянскія манастыры, стараючыся захаваць адукацыю і падрыхтоўку духавенства.

Аднак расійскія ўлады паступова ўзмацнялі ціск на Уніяцкую Царкву, імкнучыся перавесці яе вернікаў у праваслаўе. Пасля смерці Булгака ў 1838 г. улады скарысталіся момантам, каб ліквідаваць мітраполію. Ужо ў 1839 г. сабор у Полацку, арганізаваны расійскім урадам, абвясціў далучэнне Уніяцкай Царквы да РПЦ.